Ekonomide ithalat, mal ve hizmetlerin yurt dışından ithalini ifade eder. Uluslararası bir karşılaştırmada Türkiye, Güney Kore ve İsviçre'den sonra dünyanın en büyük 23. ithalatçısıdır. Bununla birlikte, aynı zamanda, Türkiye Cumhuriyeti, Yunanistan'dan sonra en büyük 20. ihracatçıdır. İthalatın karşılığı ihracattır, yani malların veya hizmetlerin yurtdışına ihracatı. Her iki öğe, birlikte ticaret dengesini oluşturur. İhraç edilenden daha fazla mal ithal edilirse, negatif bir ticaret dengesinden söz edilir, oysa ihracat baskınsa, ticaret dengesi, Türkiye’de olduğu gibi pozitiftir.

İthalat ve İhracatın Farkları

İhracat, mal ve hizmetlerin yurt dışına ihracatı, ithalat, yurt dışından mal ve hizmet ithalatını içerir. İhracat, yurt dışından gelen bir iç talebi, ithalat ise yurtdışından başlatılan bir talebi karakterize eder.

Yoğun bir ihracat, malların gelen döviz yoluyla ithal edilmesini sağlar. Bu özellikle hammadde bakımından fakir olan ve Türkiye Cumhuriyeti gibi çoğunlukla aşırı nüfuslu ülkeler için önemlidir.

İthalat ticaretinin, darboğazları aşma, teknik birikim veya aşırı talep nedeniyle üretim zorluklarını köprüleme ve iç ile dış pazarlar arasındaki fiyat farklılıklarını telafi etme görevi vardır.

İhracat ve ithalatın bağımlılıkları

İhracat, yurt içi ve yurt dışı fiyat farklılıklarına ve uluslararası ekonomiye bağlıdır. İthalat, yerli milli gelirin hacmine ek olarak, yerli ve yabancı ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarının bir fonksiyonu olarak da görülmelidir. Artan milli gelir, daha fazla yabancı mal alımına neden olur.

Talebin bir kısmının yurt dışına akması ve herhangi bir yerli üretim genişlemesine neden olmaması çok önemlidir. Sonuç, sadece bir ihracat fazlasının talebi etkilemesidir.

Yoğun ihracat, döviz alımını ve dolayısıyla yurt dışından mal ithalatını sağlar. Bu, bir yandan hammadde tedariki açısından kaynak kıtlığı olan ülkeler için, diğer yandan endüstriyel malların ithalatına yönelik gelişmekte olan ülkeler için önemlidir.

İthalat izinleri ve ithalat kotaları

Her ürün veya hizmet sınırsız miktarda ithal edilemez. Münferit mal grupları, ülkeye bağlı olarak, ithalat kotaları adı verilen belirli miktar kısıtlamalarına tabidir. Bu tür mallar için özel ithalat izinleri alınmalıdır. Örneğin Türkiye’de çelik, demir, tekstil, giyim veya diğer çeşitli mallar için durum böyledir. Türkiye’de, bu malları ithal etme yetkisi Ticaret Bakanlığı’ndan alınmalıdır.

İthalat kotalarının farklı hedefleri vardır, öncelikle yerleşik iç pazarları korumak ve gelişmekte olan veya yükselen ülkelerden gelen önemli ölçüde daha ucuz rakip ürünlerle dolmasını önlemek. Sonuç olarak, yerel üreticiler, rekabetçi olmadıkları için imal ettikleri malları ile baş başa kalırlar. Şirketler daha düşük kar veya zarar görür ve hatta çalışanları işten çıkarmak zorunda kalabilir.

Mal ithalatında hangi düzenlemeler geçerlidir?

Bu tamamen ithal edilecek malların türüne bağlıdır. Bunun için bir dizi belgenin yanı sıra vergiler veya ithalat vergileri gibi yükümlülükler gereklidir. Kesin düzenlemeler dış ticaret kanununda veya gümrük ve vergi düzenlemelerinde bulunabilir. Gümrük ve çeşitli sanayi ile ticaret odaları, çeşitli mal ve hizmetlerin ithalatı için bilgi sayfaları yayınlar. Ancak, bu broşürler ve bilgi sayfaları yalnızca genel rehberlik amaçlıdır ve sorumlu Ticaret Odası veya Gümrük İdaresi’dir. Mal ve hizmet ithalatını etkileyen düzenlemeler genellikle kısa sürede değiştirilebilir, özel düzenlemeler yürürlüğe konulabilir veya yeniden iptal edilebilir.

İç ticaret ve uluslararası ticaret

Yurtiçi ve uluslararası ticaret arasındaki farklar:

• Ödemeler genellikle farklı para birimlerinde yapılır,
• Üretim faktörleri sermaye ve emeğin ülkeler arasında daha düşük hareketliliğini sağlar,
• İç pazarı etkilemeyen uluslararası ticaret kontrolleri gereklidir.

Ticaret, ihracat ve ithalattan ayrı tutulmalıdır. Malların yabancı ekonomik alanlardan kendi ekonomik alanı üzerine taşınmasını içeren bir transit ticarettir. Mallar serbest dolaşıma girmez.

Gülşen Tanrıyar / Halk Gazetesi